فریم ریت (FPS) چیست؟

آیا تا به حال متوجه شده‌اید که برخی ویدئوها یا بازی‌های ویدیویی روان‌تر به نظر می‌رسند؟ این جادو به لطف فریم ریت یا نرخ فریم (FPS) ممکن شده است. چه در حال تماشای یک فیلم سینمایی باشید، چه در حال بازی با کنسول یا استریم ویدئو در یوتیوب، فریم ریت یکی از مهم‌ترین عوامل در کیفیت تجربه بصری است. در این مقاله، به شما توضیح می‌دهیم که فریم ریت چیست، چرا اهمیت دارد و چگونه می‌توانید بهترین نرخ فریم را برای پروژه‌های خود انتخاب کنید.

فریم ریت چیست؟ تعریف FPS

مثلاً تصور کنید در حال ورق زدن یک دفترچه نقاشی هستید. در این دفترچه نقاشی، در هر صفحه یک شخصیت کارتونی یکسان وجود دارد. تنها تفاوت، در قرار گرفتن جای‌ دست شخصیت کارتونی طراحی شده است. هر صفحه هم یک فریم است و وقتی سریع ورق می‌زنید، انگار تصاویر شخصیت خلق شده، جان می‌گیرد. در دنیای بازی و ویدئو هم همین اتفاق می‌افتد. اگر یک ویدیو یا بازی با 30 FPS اجرا شود، در هر ثانیه 30 تصویر نمایش داده می‌شود.

فریم‌ریت یا FPS مخفف Frames Per Second و به‌معنای تعداد فریم‌هایی است که در هر ثانیه روی صفحه نمایش داده می‌شود. هر فریم، یک تصویر ثابت است. وقتی این تصاویر پشت‌سر هم و با سرعت بالا پخش می‌شوند، مغز ما آن‌ها را به‌صورت یک تصویر متحرک درک می‌کند.

ارتباط بین فریم ریت (FPS) و نرخ به روزرسانی (Hz)

چرا فریم ریت در ویدئو و بازی مهم است؟

فریم‌ریت بالا تجربه بصری بهتری ایجاد می‌کند. هرچه تعداد فریم‌ها در هر ثانیه بیشتر باشد، تصویر روان‌تر دیده می‌شود. این ویژگی در بازی‌های ویدیویی سریع یا صحنه‌های پرتحرک اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در ادامه چند دلیل مهم برای اهمیت فریم‌ریت را می‌خوانید:

• روان بودن حرکت: با فریم‌ریت بالا، حرکات طبیعی‌تر به نظر می‌رسند. این موضوع در بازی‌های شوتر یا مسابقه‌ای تفاوت زیادی ایجاد می‌کند.
• حس واقع‌گرایانه: نرخ ۶۰ FPS یا بیشتر باعث می‌شود بازی واکنش‌پذیرتر و غوطه‌ورتر باشد.
• راحتی چشم: فریم‌ریت پایین (مثلاً ۱۵ FPS) می‌تواند باعث خستگی چشم یا سرگیجه شود.

برای مقایسه، فیلم‌های سینمایی اغلب با ۲۴ FPS ساخته می‌شوند تا حس کلاسیک و سینمایی داشته باشند. اما بازی‌های ویدیویی برای اجرای روان و دقیق، به ۶۰ FPS یا بیشتر نیاز دارند.

بررسی فریم ریت‌های رایج در بازی و ویدیو

هر نرخ فریم برای نوع خاصی از محتوا مناسب است. بسته به نوع استفاده، انتخاب درست فریم‌ریت می‌تواند تجربه تماشای محتوا یا اجرای بازی را متحول کند. در ادامه رایج‌ترین فریم‌ریت‌ها و کاربردهای آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

• 24 FPS: استاندارد فیلم‌های سینمایی. این فریم‌ریت به دلیل ایجاد حس سینمایی و تار شدن طبیعی حرکت (motion blur) محبوب است. مثال: سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها».
• 30 FPS: رایج در تلویزیون و ویدئوهای آنلاین، به‌ویژه در کشورهایی با استاندارد NTSC. برای مستندها، برنامه‌های خبری و ویدئوهای عمومی مناسب است.
• 60 FPS: ایده‌آل برای بازی‌های ویدیویی، ورزش زنده و ویدئوهای 4K. حرکتی فوق‌العاده روان ایجاد می‌کند و تجربه بصری را ارتقا می‌دهد.
• 120 FPS و بالاتر: برای حرکت آهسته (slow-motion)، بازی‌های واقعیت مجازی (VR) یا محتوای تبلیغاتی پیشرفته استفاده می‌شود. مناسب برای گیمرها یا تولیدکنندگان حرفه‌ای محتوا.

استاندارد های معمول فریم‌ریت:

میزان فریم‌ریت بازی با توجه به پلت‌فرم:

ارتباط فریم‌ریت با حجم فایل

هرچه فریم‌ریت بالاتر باشد، حجم فایل ویدئو نیز بیشتر خواهد بود. دلیل ساده است: تعداد فریم‌های بیشتر در هر ثانیه، به معنی داده‌ی بیشتر است.

• برای مثال، یک ویدئو با 60 FPS ممکن است تا دو برابر بیشتر از نسخه‌ی 30 FPS حجم داشته باشد.
• این مسئله به‌ویژه برای استریم آنلاین یا آپلود در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب اهمیت دارد.

عوامل تاثیر گذار در نرخ فریم بازی‌ها

همانطور که پیش‌تر گفتیم، نرخ فریم ریت یا همان FPS یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر کیفیت گیم‌پلی است. در این بخش، تمام عوامل فنی و تجربی که روی FPS اثر می‌گذارند، به‌طور کامل بررسی می‌شوند. این تحلیل بر پایه منابع معتبر و تجربه‌های عملی گیمرها تهیه شده است.

سخت‌افزار

قطعات سخت‌افزاری، اصلی‌ترین عامل تعیین‌کننده نرخ فریم هستند. هرچه این قطعات قدرتمندتر باشند، بازی روان‌تری خواهید داشت. در ادامه به بررسی موارد مهم سخت افزاری که ممکن است روی نرخ فریم تاثیر گذارند می‌پردازیم.

کارت گرافیک (GPU): مهم‌ترین قطعه برای FPS است. GPU مسئول رندر کردن تصاویر بازی است. کارت‌های قوی‌تر مانند RTX 4080 قادر به اجرای بازی‌های سنگین با فریم بالا هستند.

پردازنده (CPU): مغز پردازش بازی. وظیفه‌اش اجرای منطق بازی، فیزیک و تعاملات است. بازی‌های استراتژی یا جهان‌باز بیشتر به قدرت CPU وابسته‌اند.

رم (RAM): فضای موقتی برای نگهداری داده‌های بازی. رم پایین باعث لگ و افت فریم می‌شود. برای بازی‌های مدرن، حداقل 16 گیگابایت رم توصیه می‌شود.

درایو ذخیره‌سازی (SSD یا HDD): مستقیماً روی FPS تأثیر ندارد اما سرعت بارگذاری را بالا می‌برد و جلوی افت‌های ناگهانی در حین بازی را می‌گیرد.

مادربورد: نقش مکمل دارد. باید با سایر قطعات هماهنگ باشد تا بازدهی کامل داشته باشید.

تنظیمات گرافیکی بازی

حتی روی یک سیستم قدرتمند، نوع تنظیمات گرافیکی می‌تواند تفاوت زیادی در FPS ایجاد کند. در ادامه به بررسی موارد مربوط تنظیمات گرافیکی بازی‌ها در لپ تاپ و کامپیوترهای رومیزی خواهیم پرداخت.

رزولوشن: هرچه رزولوشن بالاتر باشد، فشار روی GPU بیشتر شده و FPS کاهش می‌یابد. مثلاً بازی در 4K بسیار سنگین‌تر از 1080p است.

کیفیت بافت‌ها و سایه‌ها: این گزینه‌ها از منابع گرافیکی زیادی استفاده می‌کنند. کاهش کیفیت آن‌ها می‌تواند FPS را افزایش دهد.

فیلترهای Anti-Aliasing و Anisotropic Filtering: هر دو برای بهبود کیفیت تصویر استفاده می‌شوند اما هزینه FPS دارند.

تکنولوژی V-Sync: با همگام‌سازی FPS با نرخ تازه‌سازی مانیتور، از پارگی تصویر جلوگیری می‌کند اما می‌تواند FPS را محدود کند.

نکات کلیدی درباره فریم ریت

فریم ریت یا FPS یکی از مهم‌ترین عوامل در خلق تجربه بصری باکیفیت است. از فیلم‌های سینمایی با 24 FPS گرفته تا بازی‌های ویدیویی با 60 FPS یا بالاتر، انتخاب فریم ریت مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر موفقیت پروژه شما داشته باشد. با در نظر گرفتن نوع محتوا، پلتفرم پخش و نیازهای فنی، می‌توانید بهترین فریم ریت را انتخاب کنید. حالا وقت آن است که دست به کار شوید و فریم ریت‌های مختلف را آزمایش کنید تا بهترین نتیجه را برای پروژه خود به دست آورید!

سوالات متداول درباره فریم ریت (FPS)

در این بخش، به مجموعه‌ای از سؤالات متداول پیرامون نرخ فریم (FPS) پاسخ داده می‌شود. این پرسش‌ها معمولاً توسط کاربران و گیمرهایی مطرح می‌شوند که به دنبال درک بهتر عملکرد سیستم خود و بهینه‌سازی تجربه بازی هستند. پاسخ‌ها به‌صورت کاربردی، ساده و بر اساس منابع معتبر تهیه شده‌اند تا به شما در تصمیم‌گیری‌های فنی کمک کنند.

برای افزایش (FPS) در بازی‌های ویدیویی

افزایش نرخ فریم در بازی‌ها باعث تجربه روان‌تر و لذت‌بخش‌تر می‌شود. خوشبختانه راهکارهای متعددی وجود دارد که بدون کاهش چشمگیر کیفیت تصویر، می‌توان FPS را بالا برد:

• کاهش وضوح تصویر (رزولوشن)
• پایین آوردن تنظیمات گرافیکی مانند فاصله ترسیمی (Draw Distance)
• تنظیم صحیح نرخ تازه‌سازی مانیتور
• غیرفعال‌سازی V-Sync
• استفاده از رم سریع‌تر
• به‌روزرسانی درایورها به آخرین نسخه
• ارتقاء قطعاتی مانند پردازنده (CPU) و کارت گرافیک (GPU)
• بستن برنامه‌های غیرضروری در پس‌زمینه
• یکپارچه‌سازی (Defragmentation) حافظه ذخیره‌سازی
• بهینه‌سازی تنظیمات ویندوز برای گیمینگ

آیا افزایش FPS عملکرد بازی را بهبود می‌بخشد؟

به‌طور کلی بله. FPS بالاتر به معنای فریم‌های بیشتر در هر ثانیه است. این باعث می‌شود انیمیشن‌ها روان‌تر دیده شوند و تأخیر ورودی کاهش یابد. در نتیجه، واکنش‌های سریع‌تری خواهید داشت و بازی‌کردن لذت‌بخش‌تر خواهد بود.

آیا FPS خیلی بالا می‌تواند مشکل‌ساز شود؟

در برخی شرایط بله. اگر نرخ فریم بیش از حد بالا برود و با نرخ تازه‌سازی مانیتور هماهنگ نباشد، ممکن است دچار مشکلاتی مانند پارگی تصویر (Screen Tearing) یا لگ شوید. برای جلوگیری از این مشکل، مطمئن شوید که اجزای سیستم به‌درستی با هم هماهنگ هستند. همچنین استفاده از وضوح بالا همراه با FPS بالا می‌تواند فشار زیادی به سیستم وارد کند و باعث کاهش عملکرد کلی شود.

تفاوت FPS بالا و پایین در چیست؟

FPS پایین به معنای تعداد فریم کمتر در هر ثانیه است و ممکن است منجر به لگ و تجربه‌ی متلاطم در بازی شود. در مقابل، FPS بالا یعنی فریم‌های بیشتری در هر ثانیه رندر می‌شوند، که باعث اجرای روان‌تر بازی و پاسخ‌دهی سریع‌تر می‌شود.

FPS چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

نرخ فریم را می‌توان با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی مانند Fraps، MSI Afterburner یا ابزارهای داخلی برخی بازی‌ها اندازه‌گیری کرد. این ابزارها نرخ فریم را در لحظه نمایش می‌دهند و حتی می‌توانند میانگین FPS را در طول بازی گزارش دهند.

آیا FPS بالا به بازیکن برتری می‌دهد؟

در شرایطی که بازیکنان سخت‌افزارهای مشابهی دارند، FPS بالا لزوماً برتری ایجاد نمی‌کند. اما در بازی‌های آنلاین رقابتی، بازیکنی که سیستم قوی‌تری دارد و FPS بالاتری دریافت می‌کند، معمولاً واکنش سریع‌تری دارد و عملکرد بهتری نشان می‌دهد.

نرخ تازه‌سازی مانیتور چه تاثیری بر FPS دارد؟

نرخ تازه‌سازی (Refresh Rate) مشخص می‌کند که نمایشگر چند فریم را در هر ثانیه می‌تواند نمایش دهد. اگر نرخ فریم خروجی سیستم از نرخ تازه‌سازی مانیتور بیشتر باشد، ممکن است برخی فریم‌ها نمایش داده نشوند یا تصویر پاره شود. بنابراین بهتر است نرخ فریم بازی را با نرخ تازه‌سازی مانیتور هماهنگ کنید.

V-Sync چیست و چه کاربردی دارد؟

V-Sync (همگام‌سازی عمودی) قابلیتی است که نرخ فریم را با نرخ تازه‌سازی مانیتور هماهنگ می‌کند. این ویژگی از پارگی تصویر جلوگیری می‌کند و تجربه‌ی بازی را روان‌تر می‌سازد. البته در برخی موارد، فعال‌سازی V-Sync ممکن است باعث ایجاد تاخیر ورودی (Input Lag) شود.

تفاوت بین 30 FPS و 60 FPS چیست؟

در واقع 60 FPS دو برابر 30 FPS تصویر در هر ثانیه نمایش می‌دهد، که منجر به حرکتی روان‌تر و جزئیات بیشتر در صحنه‌های سریع می‌شود. 30 FPS برای بازی‌های آرام یا ویدئوهای معمولی کافی است، اما در بازی‌های اکشن ممکن است احساس تأخیر کند.

آیا چشم انسان می‌تواند بیش از 60 FPS را تشخیص دهد؟

بله، در شرایط خاص، مانند بازی‌های سریع یا مانیتورهای با نرخ تازه‌سازی بالا (مثل 144 هرتز)، چشم انسان می‌تواند تفاوت FPS بالاتر از 60 را تشخیص دهد. این تفاوت به‌ویژه در حس پاسخگویی و روان بودن گیم‌پلی قابل‌توجه است.

آیا سرعت اینترنت روی فریم ریت تأثیر می‌گذارد؟

خیر، سرعت اینترنت مستقیماً روی FPS رندر شده تأثیر نمی‌گذارد، اما در بازی‌های آنلاین، تأخیر بالا (پینگ) می‌تواند باعث لکنت یا تأخیر در گیم‌پلی شود که گاهی شبیه کاهش FPS به نظر می‌رسد.

چگونه می‌توانم فریم ریت را در بازی‌ها بررسی کنم؟

ابزارهایی مانند Xbox Game Bar (در ویندوز)، NVIDIA GeForce Experience، یا اپلیکیشن‌های شخص ثالث مانند FPS Meter می‌توانند FPS را در زمان واقعی نشان دهند. برخی بازی‌ها نیز گزینه نمایش FPS را در تنظیمات دارند.