احتمالا خیلی از شما در هنگام خرید یا پس از خرید لپ تاپ با چالش‌هایی نسبتا مهم روبرو شدید. مواردی همچون نگهداری دستگاه برای خیلی از شما عزیزان علامت‌های سوال بزرگی برای شما ایجاد کرده است.یکی از سوالات پر تکرار کاربران پس از خرید لپ تاپ، نحوه استفاده و نگهداری از باتری دستگاه بوده است. مسئله اولین بار شارژ کردن و میزان در شارژ بودن باتری لپ تاپ سوال برانگیزترین مسئله برای کاربران می‌باشد.
با همه گیر‌تر شدن استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی، اهمیت اولین بار شارژ کردن باتری افزایش پیدا کرد. شاید فکر کنید شرح دقیق نحوه کالیبره کردن باتری لپ تاپ احتمالا باید در دفترچه راهنما دستگاه قید شده باشد. جالب است بدانید در اکثر دفترچه‌های راهنما هیچ موردی در این باره ذکر نشده است.برای این چالش خریداران لپ تاپ، تقریبا هیچ راه حلی به صورت رسمی ارائه نشده. از آنجا که معمولا هیچ کدام از سازندگان لپ تاپ در دفترچه راهنما محصول یا وبسایت‌های رسمی خود راه حل یا توصیه‌ای برای این مسئله ارائه نکرده اند، در این مقاله به صورت دقیق و قدم به قدم به این سوال بزرگ پاسخ داده و یک راهنمای مفصل درباره هرچه بهتر نگهداری کردن از باتری لپ تاپ به شما ارائه خواهیم کرد.
معرفی انواع باتری لپ تاپ
پس از همه گیر شدن لپ تاپ ها، یکی از بزرگترین دغدغه های سازندگان، بهبود باتری این دستگاه‌ها بوده است. باتری لپ تاپ اولین و تنها منبع انرژی و قدرت‌رسانی به این دستگاه است. می‌دانید لپ تاپ‌ها پس از اتصال به برق، انرژی دریافتی را درون منبعی به نام باتری ذخیره می‌کنند. تقریبا کارکرد تمام باتری‌ها با هم مشابه است. اگر در مورد خرید باتری لپ تاپ اطلاعات زیادی ندارید مقاله راهنمای خرید باتری لپ تاپ را حتما مطالعه کنید.
باتری بین دو نقطه A و B اختلاف پتانسیل الکتریکی را ایجاد کرده و سبب شارش بار‌های الکتریکی می‌شوند. فرقی نمی‌کند باتری چه کاربری ای داشته باشد، همه به یک صورت و شبیه به هم کار می‌کنند. باتری‌ها به طور معمول به عنوان یک قطعه الکترونیکی-شیمیایی دسته‌بندی می‌شوند. این منابع انرژی غالبا از دو قطعه الکترود با نام‌های آنود و کاتود و یک محلول الکترولیت تشکیل شده اند. وظیفه ذخیره‌سازی انرژی بر عهده سلول باتری و عملیات انتقال انرژی دستگاه را برد باتری انجام می‌دهد. در طول سال‌های گذشته انواع مختلفی از باتری‌ها به جهان معرفی شده اند. برخی از این باتری‌ها هنوز توسط کمپانی‌های سازنده لپ تاپ استفاده می‌شوند.
باتری‌های لیتیوم یون، نیکل کادمیوم و لیتیوم پلیمری تنها چند نمونه از باتری‌های موجود در بازار لپ‌تاپ به شمار می‌روند. همچنین این باتری‌ها در انواع ۳.۴، ۶.۸ و ۱۲ سلولی نیز دسته‌بندی می‌شوند. واحد سنجش توان باتری بر اساس وات بر ساعت است. به عنوان اصلی‌ترین بارزه شناسایی این قطعه بر روی بدنه قابل مشاهده است. مولفه وات بر ساعت (WH) از دو پارامتر اصلی ظرفیت و ولتاژ تشکیل شده است. در ادامه بیشتر به بررسی انواع باتری خواهیم پرداخت.
باتری‌های نیکل کادمیوم
قدیمی‌ترین عضو از خانواده باتری ها، باتری‌های نیکل کادمیوم هستند. به اختصار انگلیسی Nickel Cadmium Battery ها اولین بار در سال ۱۸۹۹ اختراع شدند. در قرن بیستم این باتری با قیمتی مقرون و به صرفه به صورت گسترده بازاری نسبتا انحصاری را ایجاد کرد. این فرآیند تا سال ۲۰۰۰ میلادی ادامه پیدا کرد. طبق آمار در ابتدای قرن جدید حدود ۲ میلیارد باتری نیکل کادمیوم به طور سالانه تولید و عرضه می‌شد.
باتری نیکل کادمیوم نوعی باتری قابل شارژ می‌باشد که در آن عناصری چون نیکل و کادمیوم به کار رفته است. پیش‌تر خواندید که در باتری‌ها به میزان لازم محلول الکترولیت وجود دارد. در باتری‌های نیکل کادمیوم حدود ۲۰ الی ۴۰ درصد از حجم مایع الکترولیت را ماده‌ای به نام هیدروکسید پتاسیم به خود اختصاص داده است. وجود هیدروکسید پتاسیم (KOH) باعث افزایش میزان و شدت رسانایی محلول الکترولیت خواهد بود.
امروزه باتری‌های نیکل کادمیوم روی هیچ کدام از دستگاه‌های امروزی نصب نمی‌شود. تولید این باتری‌ها به علت بروز مشکلاتی مانند شارژ/دشارژ و خطراتی مانند ترکیبات سمی، به طور کلی متوقف شده است. امروزه باتری‌های لیتیوم یون و لیتیم پلیمر جایگزین نیکل کادمیوم شده اند.
باتری‌های نیکل متال هیدرید
نیکل متال هیدرید‌ها در بازار به عنوان نمونه‌های کامل‌تر نیکل کادمیوم‌ها شناخته می‌شوند. این دسته از باتری‌ها از لحظ ظرفیتی در رده‌بندی‌ای بالاتر از نیکل کادمیوم و پایین‌تر از لیتیومی قرار می‌گیرند. این دسته از ذخیره سازهای انرژی در طول زمان، همواره مورد توجه سازندگان دستگاه‌های الکترونیکی قرار گرفته اند. باتری‌های نیکل متال هیدرید اولین بار در سال ۱۹۸۹ میلادی به بازار عرضه شدند. از تفاوت‌های این نوع از باتری‌ها با نیکل کادمیوم‌ها می‌توان به ظرفیت بالا و استفاده کم از مواد خطرناک اشاره کرد.
باتری‌های لیتیوم یون
دیگر عضو از خانواده باتری ها، باتری‌های لیتیوم یون هستند. این دسته از منابع ذخیره انرژی که به صورت گسترده در دستگاه‌های الکترونیکی استفاده می‌شوند در بین سازندگان لپ تاپ از محبوبیت خاصی برخوردار هستند. باتری‌های لیتیوم یونی علاوه بر کامپیوتر‌های همراه در گوشی‌های موبایل و حتی دوربین‌های عکاسی نیز استفاده می‌شوند.باتری‌های لیتیوم یونی اولین بار در سال ۱۹۱۲ به جهان معرفی شدند. فرآیند توسعه و تبدیل شدن به نمونه تولید انبوه و قابل استفاده عموم اولین بار در سال ۱۹۷۰ عملی شد. باتری‌های لیتیوم یون (Lithium Ion) در اواخر دهه نوزدهم میلادی توسط سونی با ساختار شیمیایی و فیزیکی جدید در دسترس عموم قرار گرفت.
ساختار باتری‌های لیتیوم یون با توجه به نام آن‌ها متشکل از لیتیوم با انرژی و البته چگالی بالاست. هرچه چگالی لیتیوم بالاتر باشد ابعاد باتری کوچک‌تر خواهد بود. در واقع لیتیوم از لحاظ شیمیایی بسیار ناپایدار است. به این دلیل در باتری‌های لیتیوم یون از یون‌های لیتیومی استفاده می‌شود که ایمنی را کاربر القا کند.
باتری‌های لیتیوم پلیمر
یک قدم نزدیک‌تر به آینده ذخیره سازهای انرژی در دستگاه‌های الکترونیکی، لیتیوم پلیمر فرزند خلف و جذاب‌تر لیتیوم یون. باتری‌های لیتیوم پلیمری به علت حفظ خاصیت باتری‌های لیتیوم یون و البته شامل شدن نوآوری و فناوری‌های جدید به عنوان اولین انتخاب شرکت‌های سازنده برای استفاده در لپ تاپ‌های پر مصرف به کار می‌رود. پس از پژوهش‌های گسترده در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی و بعد از معرفی باتری‌های به شکل استوانه‌ای توسط سونی، به تدریج باتری‌های لیتیوم پلیمری پا به عرصه رقابت گذاشتند. از لحاظ ساختاری، باتری‌های لیتیوم پلیمر بسیار شبیه به باتری‌های لیتیوم یون هستند. در باتری‌های لیتیوم پلیمر به جای استفاده از محلول الکترولیت لیتیوم، از الکترولیت پلیمر استفاده می‌شود.
باتری‌های لیتیوم پلیمر به نوعی نسل جدیدی از باتری‌ها را به جهان معرفی کردند. لیتیوم پلیمر‌ها دارای ساختاری نسبتا انعطاف‌پذیر هستند که در نتیجه آن ها در دسته‌های گوناگونی از صنایع پر کاربرد می‌کند. در باتری‌های لیتیوم یون، که نسخه‌های قبلی باتری‌های لیتیوم پلیمر به شمار می‌روند تمامی مسائل مربوط به اثر حافظه رفع شده بود. اثر حافظه در واقع همان ثاثیرات شارژ و تخلیه می‌باشد که در طولانی مدت بر روی باتری اثر می‌گذاشت. در واقع این ادعا هیچوقت به طور کامل به اثبات نرسید. اما لیتیوم پلیمر ها به طور قطعی این مشکل را برای تمامی کاربران رفع کردند.
باتری‌های هوشمند
احتمالا تصور یک باتری، با قطع خودکار شارژ و ارائه دقیق وضعیت سلامت به کاربر یک رویا تصور می‌شد. باتری‌های هوشمند از لحاظ ساختاری، دسته‌بندی منحصر به فردی را در به باتری‌ها اضافه نمی‌کنند. در واقع این دسته از باتری‌ها با اضافه کردن یک سری برد‌ها و قطعات الکترونیکی، ارائه درصد شارژ دقیق و قطع یا وصل شدن به شبکه برق را از یک نمایشگر LED یا نرم‌افزار مربوط به کاربر ارائه می‌کند. اطلاعاتی مانند ولتاژ ورودی/خروجی، مقدار ساعات باقی مانده و حرارت دستگاه در باتری‌های هوشمند به کاربر ارائه می‌شود. این اطلاعات به القا کاربری هرچه ساده تر، کاربردی و بی‌دغدغه به کاربران کمک شایانی خواهد کرد. برای مطالعه بیشتر در مورد باتری های دخلی و خارجی لپ تاپ، خواندن مقاله تفاوت باتری های دخلی و خارجی را مطالعه کنید.
آیا باتری لپ تاپ‌ها به شارژ اولیه با مدت طولانی نیاز دارد؟
همانطور که گفته شد، نحوه نگهداری لپ تاپ پس از خرید همواره جز دغدغه‌های اصلی کاربران بوده است. نگهداری از لپ تاپ به طور معمول به دو بخش اصلی نگهداری نرم افزاری و نگهداری سخت افزاری تقسیم می‌شود. برای سلامت و بهینه‌سازی هرچه بیشتر لپ تاپ‌ها توجه به هر دو بخش بسیار ضروری است. در هنگام نگهداری سخت افزاری از لپ تاپ، توجه به مواردی همچون تنظیم دمای محیط، دور نگه داشتن دستگاه از رطوبت و دسترس کودکان، نظافت و البته نگهداری از باتری از عمده موارد مثال زدنی نگهداری سخت افزاری می‌باشند.
مبحث نگهداری از باتری به خودی خود یک پرونده قطور و طولانی را برای مخاطبان باز می‌گذارد. از اولین مرحله ارتباط شما با لپ تاپ، اولین بار روشن کردن دستگاه و اولین بار شارژ کردن همه لازم به رعایت نکاتی است که احتمال هر چه بیشتر سلامت ماندن خود دستگاه و باتری آن را بالا میبرد. عموم مردم معتقدند که مسئله اولین بار شارژ کردن دستگاه، به میزان و زمان بال اولین و احتمالا مهم‌ترین نکته در بحث نگهداری از باتری لپ تاپ هاست.
چرا عموم مردم این فکر را می‌کنند؟
برخی فکر می‌کنند تمامی دستگاه‌های الکترونیکی پس از خرید و در مرحله اولین شارژ پس از استفاده باید بیشتر از حالت معمول به پریز متصل باشند. واقعیت این مسئله و تفاوت نظرات و ایده‌های گسترده در این مورد، همه و همه به علت نبود منبع دقیق و رسمی از سوی کمپانی‌های سازنده دستگاه‌ها است. عده‌ای از مردم فکر می‌کنند باتری‌های لپ تاپ یا هر وسیله الکترونیکی دیگر در زمان اولین بار اتصال به شبکه برق شهری، باید برای شارژ شدن زمانی در حدود ۸ الی ۲۴ ساعت به پریز متصل بماند! از سوی دیگر عده‌ای معتقدند باتری لپ تاپ‌ها در اولین شارژ نیازی به زمانی طولانی‌تر از حالت عادی دستگاه نیاز ندارند.
راه حل نهایی چیست؟
بالاخره پس از خرید لپ تاپ یا موبایل باید چه کار کرد؟ اولین بار شارژ کردن باتری لپ تاپ چقدر باید طول بکشد؟ آیا این مسئله بر روی عمر باتری لپ تاپ تاثیر گذار خواهد بود؟ پس از جست و جو‌های فراوان متوجه شدیم که احتمالا هر دو گروه از کاربران عقیده درستی را بیان کردند. در دهه‌های اخیر پس از همه گیر شدن باتری‌های نیکل کادمیوم، عملیات اولین بار شارژ شدن به مدت طولانی و چندین ساعت بیشتر از حالت طبیعی برای هرچه بیشتر آب‌بندی یا کالیبره کردن باتری لپ تاپ امری ضروری تلقی می‌شد.
پس از انقلابی که در صنعت باتری‌ها و روی کار آمدن باتری‌های لیتیومی روی داد، ضرورت اولین بار شارژ کردن باتری لپ تاپ به طور کامل از بین رفت. باتری‌های لیتیومی بر خلاف باتری‌های نیکلی نیاز به هیچ گونه آب‌بندی اولیه ندارند. گفتنی است که بیشتر لپ تاپ‌ها و سایر دستگاه‌های الکترونیکی که امروزه تولید و به بازار عرضه می‌شوند، مجهز به باتری لیتیومی از نوع یونی یا پلیمری می‌باشند.
نبود هیچ گونه منبع یا مرجع رسمی برای آموزش یا اعلام نکات و اطلاع‌رسانی هرچه بیشتر به کاربران باعث شده که عموم فکر کنند، باتری‌ها هنوز برای حفظ طول عمر و بهینه‌سازی عملکرد باید برای اولین بار بیش از حالت معمول در شارژ باشند. حتی شرکت‌های سازنده لپ تاپ نیز در هیچ گونه از دفترچه‌های راهنما یا سایت‌های رسمی اشاره‌ای به این موضوع نکردند.
اما پاسخ نهایی شما این است که در لپ تاپ‌های نسل جدید به علت وجود باتری‌های لیتیوم پلیمر و لیتیوم یون، نیازی به آب‌بندی یا کالیبره کردن باتری لپ‌تاپ با شارژ اولیه طولانی مدت نیست. در باتری‌های لیتیومی، به علت وجود مواد شیمیایی و فلزی با ساختاری مهندسی و آزمایش شده، میزان مشکلاتی مانند اثر حافظه و از دست دادن انرژی به کمترین حد ممکن رسیده عملکرد این نوع از باتری‌ها نسبت به همنوعان نیکلی خود در سطح چشمگیری بهبود یافته است. همچنین برای شناخت بهترین لپ تاپ های بازار با بهترین عمر باتری پیشنهاد ما مطالعه مقاله بهترین لپ تاپ ها از نظر شارژدهی و باتری در وبسایت آداک است.
چه کار‌هایی باعث افزایش طول عمر باتری لپ تاپ می‌شود؟
احتمالاً تا به حال ابهام‌های شما در مورد مواردی مانند اولین بار به شارژ زدن دستگاه یا انواع مختلف باتری‌های لپ تاپ بر طرف شده باشد. رعایت نکاتی که باعث افزایش طول عمر باتری لپ تاپ می‌شود یکی دیگر از مواردی است که پس از خرید لپ تاپ باید به آن توجه کافی داشت. رعایت برخی از این موارد بر بهینه‌سازی مصرف انرژی دستگاه و طول عمر باتری در هنگام استفاده کمک شایانی خواهد کرد.
بروزرسانی متداوم سیستم عامل
ویندوز، مک یا لینوکس حتی IOS و اندروید. توسعه‌دهندگان این سیستم عامل‌ها همواره به دنبال ارائه راه حل‌های نرم‌افزاری برای بهبود و ارتقا سطح کاربری هستند. این بهبود‌ها معمولاً به صورت ماهانه از طریق بروزرسانی‌های سیستم برای کاربران ارسال می‌شوند. توسعه‌دهندگان معمولاً به دنبال آخرین و کاربردی‌ترین راه حل‌ها می‌گردند. توسعه‌دهندگان هر سیستم عامل از پیدا کردن حفره‌ها و باگ‌های موجود در بخش نرم‌افزار و حتی سخت‌افزار، سعی بر اصلاح آن را از طریق بروزرسانی‌های مربوط به سیستم عامل خواهند کرد. گفتنی است که در خیلی از بروزرسانی‌ها سازندگان سعی می‌کنند مصرف انرژی دستگاه، نرم‌افزار یا سیستم عامل کاربر را با اصلاحاتی کاربردی بهینه‌تر کنند. تمامی موارد گفته شده دلایلی اساسی برای بروزرسانی و به روز نگه داشتن سیستم عامل مورد استفاده شماست.
تنظیمات سیستم عامل برای بهینه‌تر کردن مصرف انرژی
در بسیاری از سیستم عامل‌ها می‌توان باتری را برای هرچه بهینه‌تر مصرف شدن تنظیم کرد. معمولاً تنظیمات باتری در هر سیستم عامل سه الی پنج حالت از پیش تنظیم شده در خود جای داده و کاربر با توجه به نوع عملکرد خود توانایی انتخاب یکی از قابلیت‌های ممکن را دارد. گفتنی است که بعضی از سازندگان لپ تاپ برای محصولات خود نرم‌افزار‌های کاملاً حرفه‌ای و بر اساس قابلیت‌های دستگاه که تأثیر بسزایی بر روی عملکرد و بهینه‌سازی باتری و انرژی دارند طراحی می‌کنند و این نرم‌افزار‌ها معمولاً به صورت پیش فرض بر روی دستگاه‌ها نصب خواهند بود.
تنظیمات صفحه نمایش دستگاه
ساده‌ترین حالت و راه حل برای بهینه‌تر کردن مصرف انرژی دستگاه‌ها، تنظیم میزان نور و روشنایی صفحه نمایش آن است. صفحه نمایش وظیفه به صورت مستقیم از منبع انرژی تغذیه می‌شود. هرچه میزان نور و روشنایی آن بیشتر باشد میزان مصرف انرژی بالاتر خواهد رفت. مطالعه هرچه بیشتر، برای تمامی دارندگان لپ تاپ و دیگر گجت‌های الکترونیکی برای هرچه بیشتر بهبود یافتن وضعیت کاربری و نگهداری از دستگاه‌ها به تمامی کاربران آن‌ها توصیه می‌شود. برای مطالعه عمیق تر پیشنهاد ما مطالعه مقاله افزایش عمر باتری لپ تاپ با 16 نکته طلایی! در وبسایت آداک است.
