تفاوت کارت گرافیک لپ تاپ با کامپیوتر

فرقی نمی‌کند شما از کدام دسته کاربران حرفه‌ای باشید. احتمالاً در هنگام خرید لپ تاپ با این چالش که فرق کارت‌های گرافیک در لپ تاپ‌ها و کامپیوترهای رومیزی در چیست؟ یا تفاوت توان پردازش در کارت‌های گرافیک لپ تاپ و میزان تفاوت آن با کارت‌های گرافیک کامپیوترهای رومیزی به چه میزان است؟ روبرو شده‌اید. به طور کلی، عملکرد و بازده کارت‌های گرافیک و توان پردازش در حالت‌ایده‌آل روی لپ تاپ نمرات پایین‌تری نسبت به کارت‌های گرافیک کامپیوتر‌های رومیزی خواهند گرفت. این بازده پایین‌تر، به علت وجود مواردی همچون توان مصرفی پایین‌تر در کارت‌های گرافیک لپ تاپ، سبک‌سازی و کم حجم‌تر کردن منظور شده است. آداک مگ در این مقاله به طور مفصل به بررسی تفاوت‌های این دو پرداخته است.

چرا لپ تاپ؟

معمولاً آن دسته از کاربران که سهولت جابجایی آسان و قابل حمل بودن لپ تاپ‌ها مورد توجه‌شان قرار می‌گیرد، قبل از خرید دستگاه مورد نظر، در مورد توان پردازش دستگاه نگرانی‌هایی خواهند داشت. به طور کلی هدف از ساخت لپ تاپ‌ها، قابل حمل کردن و کوچک‌تر کردن کامپیوترهای رومیزی بوده است. هر چند که معمولاً هر قطعاتی که در کامپیوترهای رومیزی وجود دارد در لپ تاپ‌ها نیز به کار برده شده است، اما در عملکرد معمولاً تفاوت‌های قابل توجه‌ای در مبحث پردازش لپ تاپ‌ها در مقایسه با کامپیوترهای رومیزی وجود دارد .این مسأله در بحث کارت گرافیک‌ها و توان پردازشی گرافیکی به اوج خود می‌رسد.

کارت گرافیک لپ تاپ چیست؟

یکی از قطعات اصلی تشکیل دهنده سخت‌افزار کامپیوترها را می‌توان کارت گرافیک‌ها دانست. کارت گرافیک مأمور اصلی رندر کردن یا به صورت ساده‌تر نمایش دادن تصویر به‌مانیتور پس از دریافت دیتا و تبدیل آن به سیگنال قابل نمایش می‌باشد. هرچه این پردازنده گرافیکی قوی‌تر باشد، خروجی تصویر با جزئیات و کیفیت بیشتری خواهیم داشت.کارت‌های گرافیک در دو نوع یکپارچه یا Integrated و مستقل یا Individual عرضه می‌شوند. در بحث عملکرد کارت‌های گرافیک مفاهیمی همچون فریم ریت (FPS) و نرخ Over Clock بسیار تاثیر گذار خواهند بود.

فریم ریت (FPS) چیست؟

فریم ریت یا FPS به تعداد فریم‌هایی اشاره دارد که یک کارت گرافیک در هر ثانیه قادر به پردازش و نمایش آنها است. به عبارت دیگر، FPS نشان دهنده تعداد فریم‌هایی است که در هر ثانیه توسط کارت گرافیک پردازش و نمایش می‌شود. این مقدار می‌تواند به عنوان یک معیار برای اندازه‌گیری کیفیت و روانی تصاویر و ویدیوهای نمایش داده شده توسط کارت گرافیک استفاده شود. FPS یکی از مؤلفه‌های مهم در تعیین کارایی یک کارت گرافیک است. هر چه FPS بالاتر باشد، تصاویر و ویدیوها به صورت روان‌تر و بدون لگ و تیرگی نمایش داده می‌شوند. از این رو، برای بازی‌های ویدئویی و نرم‌افزارهای گرافیکی، FPS بالا از اهمیت بسزایی برخوردار است.

برای افزایش FPS، معمولاً از روش‌های مختلفی مانند افزایش سرعت پردازشگر گرافیکی، استفاده از درایورها و نرم‌افزارهای بهینه‌سازی، کاهش رزولوشن صفحه نمایش و تنظیمات گرافیکی پایین‌تر، استفاده می‌شود. این اقدامات می‌توانند بهبود قابل ملاحظه‌ای در عملکرد کارت گرافیک و افزایش FPS داشته باشند. با این حال، باید به این نکته توجه داشت که افزایش FPS تنها معیار مورد نظر نبوده و باید با سایر عوامل مانند رزولوشن، جزئیات تصویر و کارایی کلی سیستم هماهنگ شود تا تجربه کاربری بهینه‌ای فراهم شود.

مفهوم Over Clock Rate

نرخ و کلاک یا Over Clock Rate در کارت گرافیک، به میزان فرکانسی اشاره دارد که کارت گرافیک قادر به اجرای آن در حالت اورکلاک شده است. به عبارت دیگر، زمانی که کلاک یک کارت گرافیک افزایش یافته و از مقادیر استاندارد خود بیشتر شده است، این مقدار به عنوان Over Clock Rate شناخته می‌شود. Over Clock Rate تاثیر مستقیمی بر عملکرد کارت گرافیک دارد. با افزایش این مقدار، سرعت پردازش داده‌ها و تصاویر بهبود می‌یابد و عملکرد کلی کارت گرافیک افزایش می‌یابد. این امر به طور مستقیم در بهبود فریم ریت و کیفیت تصاویر تأثیرگذار است.

با این حال، افزایش Over Clock Rate نیز ممکن است با مشکلاتی همراه باشد. افزایش دمای کارت گرافیک و مصرف بیشتر انرژی از جمله مشکلات محتمل است که باید در نظر گرفته شود. همچنین، افزایش این مقدار باید با دقت و با استفاده از روش‌های مناسب صورت گیرد تا به خطرات مربوط به اورکلاک‌کردن کارت گرافیک پیش نپیوندد.

کارت‌ گرافیک یکپارچه چیست؟

کارت‌های گرافیک یکپارچه که با نام کارت‌های گرافیک On-Board نیز شناخته می‌شوند قیمت‌های پایینی دارند و برای کاربری‌های معمولی و مالتی مدیا همچون وبگردی، تماشای ویدیو و… استفاده می‌شوند. از مزایای کارت‌های Integrated می‌توان به اندازه کوچک‌تر، مصرف برق کم‌تر، تولید گرمای کم‌تر و عدم نیاز به سیستم‌های کولینگ اضافه اشاره کرد. هرچند در مقابل مواردی همچون کاربری محدود، نداشتن قابلیت ارتقا و جداسازی از جمله معایب این کارت‌های گرافیک به شمار می‌رود.

کارت‌ گرافیک اختصاصی چیست؟

در سوی دیگر کارت‌های گرافیک اختصاصی حضور دارند. این پردازنده‌های گرافیکی به صورت یک قطعه جداگانه بر روی مادربرد نصب شده و قابل استفاده می‌باشند. در ادامه خواهیم گفت که این موضوع به طور کلی در مورد لپ تاپ‌ها صدق نمی‌کند. کارت گرافیک Individual برای کاربری‌های حرفه‌ای‌تر نظیر گیمینگ، طراحی و تدوین توسعه داده شده است. این کارت‌های گرافیک به طور معمول، حجیم‌تر و قدرتمندتر از کارت‌های گرافیک Integrated هستند. با انتخاب این دسته از کارت‌های گرافیک، کاربر توانایی پردازش فعالیت‌های گرافیکی سنگین را خواهد داشت.

انواع کارت گرافیک ها برای لپ تاپ

کارت گرافیک‌های لپ تاپ‌ در مدل‌های گوناگونی عرضه می‌شوند. NVIDIA این روز‌ها با سری کارت‌های گرافیک های RTX پرچمدار این بازار شناخته می‌شود. گفتنی است که طی سالیان گذشته انحصار این بخش از صنعت در دستان توانای انویدیا است. کاربران عادی که به طور معمول استفاده گرافیکی آنچنانی از لپ تاپ ندارند. پس لپ تاپ‌های مبتنی بر چیپست‌های گرافیکی Intel یا AMD انتخاب خوبی برای آن‌ها خواهد بود. در بازار پردازنده‌های گرافیکی میان رده نیز NVIDIA با عرضه MX سعی بر محک خود در مقابل رقبا خواهد داشت. شایان ذکر است که AMD با مدل‌های رده بالاتر RX به جدال با NVIDIA و سری RTX شتافته است. معمولا همچنان اولین انتخاب کاربران معمولاً سری RTX خواهد بود. همانند کارت‌های گرافیک کامپیوتر‌های رومیزی، پردازنده‌های گرافیکی لپ تاپ نیز برای کاربری‌های متفاوتی استفاده می‌شوند.

میزان تفاوتی در عملکرد کارت های گرافیک لپ تاپ و کامپیوتر

شما قصد خرید یک لپ تاپ را دارید؟ بایستی به این نکته توجه کنید. توان پردازشی کارت‌های گرافیک در لپ تاپ‌ها به صورت قابل توجه‌ای ضعیف‌تر از نسخه دسکتاپی آن کارت گرافیک خواهد بود. برای مثال کارت گرافیک RTX ۳۰۶۰ شرکت NVIDIA، عملکردی ۸ درصد ضعیف‌تر از نسخه دسکتاپی خود ثبت کرده بود. گفتنی است که نمونه‌های دیگر سری RTX ۳۰۰۰ نیز از این قضیه مستثنی نبودند. نسخه‌های لپ تاپ  RTX ۳۰۷۰ و RTX ۳۰۸۰ نسبت به همتای دسکتاپی‌شان به ترتیب ۲۸ و ۴۵ درصد ضعیف‌تر بوده است. اما نکته قابل توجه در مورد مقایسه کارت‌های گرافیک لپ تاپ و دسکتاپ چیست؟ حتی در حالات Overclock شده نیز کارت‌های گرافیک لپ تاپ توان رقابت با برادران رومیزی خود را ندارند.

در ادامه بررسی‌ها و اجرای بازی Red Dead Redemption ۲ در تنظیمات گرافیکی Medium ۱۰۸۰p بر روی لپ تاپ و کامپیوتر رومیزی‌‌ای که هر دو مجهز به RTX ۳۰۵۰ بودند. لپ تاپ موفق به اجرای بازی با میانگین ۵۵ FPS شد. این مقدار در نسخه دسکتاپ به ۶۸ FPS می‌رسید.

دقیقا تفاوت در کجاست؟

تا به اینجای کار شاید تفاوت آنچنانی میان هر دو مورد به چشم نخواهد آمد. اما در تنظیمات گرافیکی High و Ultra افت فریم اذیت‌کننده به صورت فراوان در نسخه لپ تاپ، تجربه بی‌نظیر روان و لذت بخش گیمینگ را برای کاربران به ساعاتی خشک، نه چندان دلچسب و پر از لگ تبدیل می‌کند. در مقابل RTX ۳۰۵۰ دسکتاپ انتظارات از یک تجربه گیمینگ جذاب و دلچسب را به صورت کامل برآورده خواهد کرد. به جز RDR2 بازی‌های دیگری همچون NFS و Forza Horizon هم عملکردی مشابه به این بازی را شبیه‌سازی کردند.

در بررسی کارت گرافیک‌های رده بالاتر سری RTX ۳۰۰۰ و سری RTX ۴۰۰۰، می‌توان انتظار اجرا بازی‌ها با جزئیاتی به مراتب بیشتر را داشت. نکته دیگر در مورد تفاوت عملکرد کارت‌های گرافیک لپ تاپ و کارت‌های گرافیک دسکتاپ در مبحث فریم ریت اجرای بازی‌هاست.

تصویر سمت راست مربوط به کارت گرافیک لپ تاپ RTX ۳۰۵۰ تصویر سمت چپ مربوط به کارت گرافیک کامپیوتر RTX ۳۰۵۰ تصاویر مربوط به بازی Red Dead Redemption ۲

تصویر سمت راست مربوط به کارت گرافیک لپ تاپ RTX ۳۰۵۰ تصویر سمت چپ مربوط به کارت گرافیک کامپیوتر RTX ۳۰۵۰ تصاویر مربوط به بازی Assassin\’s Creed Valhalla

تصویر سمت راست مربوط به کارت گرافیک لپ تاپ RTX ۳۰۵۰ تصویر سمت چپ مربوط به کارت گرافیک کامپیوتر RTX ۳۰۵۰ تصاویر مربوط به بازی Forza Horizon ۵

آیا سایر مشخصات لپ تاپ نیز تاثیر گذار خواهد بود؟

حتی در صورت عدم تفاوت جزئیات در هر دو، نسخه‌های دسکتاپ فریم ریت بهتری را ثبت خواهند نمود. گفتنی است که کانفیگ انتخابی شما یا در واقع همان قطعات دیگر نصب شده بر روی لپ تاپ، بر روی تجربه و کاربری‌هایی نظیر گیمینگ، طراحی یا رندرینگ و… بسیار تأثیر‌گذار خواهند بود.

در هنگام اجرای بازی Red Dead Redemption ۲ بر روی کارت گرافیک RTX ۳۰۵۰، لپ تاپ مورد بررسی دارای یک پردازنده Intel Core i۵ و ۸ گیگ رم DDR۴ بود. در حالی که پس از اجرای بازی با کارت گرافیک لپ تاپ RTX ۳۰۵۰ بر روی یک لپ تاپ با پردازنده اصلی Intel Core i۷ و ۱۶ الی ۳۲ گیگ رم، بازی با ۶۵FPS به صورت ثابت و با Quality در حالت High و حتی Ultra قابل اجرا بود.

طور کلی کارت گرافیک و توان پردازشی در لپ تاپ‌ها فاصله قابل توجه‌ای با دسکتاپ ها دارد. این فاصله معمولاً برای صرفاً استفاده‌های گیمینگ در چشم نخواهد زد. گفتنی این موضوع در مسائلی مانند تدوین یا رندرینگ قابل بررسی خواهد بود.

چرا عملکرد کارت های گرافیک لپ تاپ با کامپیوتر های رومیزی متفاوت است؟

پاسخ به این سؤال که چرا گرافیک لپ تاپ عملکرد متفاوتی نسبت به دسکتاپ ارائه می‌دهند بسیار طولانی است. به طور کلی بزرگ‌ترین تفاوت پردازنده‌های گرافیک لپ تاپ و دسکتاپ در مواردی همچون محدودیت انرژی و البته دمای حاصل از عملکرد قطعات خلاصه می‌شود. در لپ تاپ‌ها با توجه به بودن منبع انرژی‌ای همچون باتری، امکان مصرف انرژی بالاتر برای مصرف بهینه‌تر محدود شده است. استفاده از قطعات کم حجم‌تر، کم مصرف‌تر و البته ضعیف‌تر علاوه بر بهینه‌تر کردن باتری لپ تاپ، ایجاد دما و حرارت را به کمترین میزان ممکن می‌رساند که این مسأله معمولاً ایرادات مربوط به سیستم خنک‌کننده‌های لپ تاپ‌ها را تا حد زیادی برطرف کرده است.

از دیگر موارد تفاوت چیپست‌های گرافیکی لپ تاپ‌ها با نسخه‌های دسکتاپ، باید به قابلیت ارتقا هم اشاره کرد. بر خلاف دسکتاپ‌ها، لپ تاپ‌ها قابلیت ارتقا کارت گرافیک را ندارند. چیپست‌های گرافیکی لپ تاپ معمولاً به صورت یک برد الکترونیکی بر روی مادربرد دستگاه نصب شده و بر روی خود قطعاتی همچون خروجی تصویری، کانکتور تغذیه و محفظه کولر را ندارد. حذف موارد این چنینی از روی کارت‌های گرافیک دسکتاپ به هرچه کوچک‌تر شدن این پردازنده‌ها کمک شایانی کرده است.

کدام کارت گرافیک لپ تاپ مناسب کار من است؟

همانطور که می دانید کارت های گرافیک با عملکرد ها و دسته بندی های گوناگونی در بازار وجود دارند. کارت گرافیک های لپ تاپ توسط کمپانی های آشنا این صنعت مانند Intel، AMD و NVIDIA به بازار عرضه می‌شوند. برای کاربری های معمولی و سبک، اینتل مدل های UHD و Iris Xe را به بازار عرضه می‌کند. گرافیک Intel قدرت بالایی نداشته و لپ تاپ های دارای Iris یا UHD مناسب برای استفاده های خانگی می‌باشند.

اگر شما به یک لپ تاپ با قدرت پردازشی بالاتر از کاربری خانگی احتیاج دارید، NVIDIA با عرضه سری MX نیاز‌های شما را برطرف می‌کند. این دسته از کارت‌های گرافیک، علاوه بر کاربری‌های سبک، توانایی اجرای پردازش‌های گرافیکی مانند بازی‌هایی که نیاز به پردازشگر‌های معمولی دارد را به کاربر القا می‌کند. معمولاً دستگاه‌های مبتنی بر NVIDIA MX در رده قیمتی اقتصادی و میان رده به بازار عرضه می‌شوند. در دسته‌بندی رده بالاتر کارت‌های گرافیک در لپ تاپ، پرچمدارانی همچون NVIDIA و AMD حکمرانی می‌کنند.

رقابت جذاب NVIDIA و AMD

NVIDIA با عرضه RTX و AMD با عرضه سری Radeon در حال رقابت بر سر تخت پادشاهی این صنعت می‌باشند. NVIDIA و AMD در چند سال گذشته رقابت تنگاتنگی را برای جلب نظر گیمر ها و طراحان ایجاد کرده‌اند. برای کاربری های گیمینگ یا رندرینگ، انتخاب دستگاهی مبتنی بر RTX یا Radeon پیشنهاد می‌شود. این کارت گرافیک ها، از حجم 4 تا 8 گیگابایت و بالاتر، انواع پردازش گرافیکی را بی دغدغه ارائه می‌کند.

برای کاربری های تخصصی مربوط به طراحی یا رندرینگ، دستگاهی مبتنی بر NVIDIA Quadro یا AMD Radeon PRO پیشنهاد می‌شود. این دو نوع از کارت های گرافیک، به صورت تخصصی برای طراحی و استفاده های صنعتی توسعه داده شده اند. باید اشاره کرد در لپ تاپ های گیمینگ، کاربر قابلیت اجرای نرم افزار های رندرینگ و تدوین را خواهد داشت. همچنین در دستگاه های صنعتی نیز می‌توان نیاز های گیمینگ کاربران را نیز پاسخ گو بود. البته گفتنی است برای داشتن تجربه ای بهتر، از کاربری دستگاهی که قصد خرید آن را دارید مطلع شوید.

سخن پایانی

کمپانی‌ها برای هرچه بیشتر برجسته کردن محصول خود، کانفیگ‌هایی را بر روی دستگه ارائه کرده اند. در پایان باید گفت این فاصله عملکردی، آنچنان بر روی تجربه‌های نیمه حرفه‌ای تأثیر نمی‌گذارد. با انتخاب کانفیگ‌هایی به مراتب قوی‌تر در پارامتر‌های سخت افزاری، می‌توان این کمبود‌ها را تا حد زیادی جبران کرد. توصیه ما به کاربران حرفه‌ای‌تر مانند تدوینگران، گیمر‌ها، طراحان، معماران و… انتخاب دستگاه‌های دسکتاپ یا خرید لپ تاپ‌هایی با پردازنده‌های گرافیکی قدرتمند خواهد بود.

منبع: آداک