هر آنچه که باید در مورد فناوری Dolby Atmos بدانید!

Dolby Atmos نوعی فناوری صدا است که تجربه صدای 3 بعدی را برای شما به ارمغان می‌آورد. فرض کنید در هنگام تماشای فیلم یا بازی صدای یک هواپیمای در حال حرکت را در بالای سر خود بشنوید. یا فرو ریختن دیوار را در پشت سر خود حس کنید. در فناوری‌های دیگر صدا از چپ، راست و عقب به گوش می‌رسند. در این فناوری امکان شنیدن صدا از بالاسر هم امکان‌پذیر است، در واقع صدا در حرکت است. تولید کنندگان هنگام سرمایه گذاری بر روی سیستم‌های برگزیده و ممتاز سرگرمی و مدیا، چندین ویژگی مهم را برای محصولات خود در نظر می‌گیرند.

قابلیت‌هایی مانند 4K، HDR، و Dolby Vision که از جمله مواردی هستند که ویژگی‌های پیشرفته بصری قابل توجهی را برای بیننده به ارمغان می‌آورند، برای صدا هم ویژگی دالبی اتموس افزونه محبوب و پرطرفداری است، و یکی از بهترین تجربه‌های صوتی را با صدای غنی و پویا منتقل می‌کند. دراین مقاله در ابتدا با ماهیت و تاریخچه این فناوری صوتی آشنا می‌شویم. و سپس از نحوه عملکرد آن بر روی پلتفرم‌های مختلف باخبر می‌شویم. این فناوری با استفاده از اسپیکرهای سقفی که معروف به upfiring هستند تجربه جذاب‌تری را منتقل می‌کنند.

ماهیت و تاریخچه دالبی اتموس

فناوری Dolby Atmos توسط دالبی ری (Dolby Rey) اختراع شد و در آزمایشگاه‌های دالبی توسعه یافته است. و هدف آن تولید یکی از فراگیرترین تجربه‌های صوتی موجود در بازار امروز است. در فناوری‌های دیگر تجربه صدا تا این حد کامل و دقیق نبوده است. این فناوری وقتی با Dolby Vision یعنی همتای فناوری بصری خود ترکیب شود، Dolby Cinema را ارائه می‌دهد.

تکنولوژی Dolby Atmos در چند سال گذشته به عنوان یک فناوری بالارده بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این فناوری کاربران احساس غوطه ور شدن در دنیایی از فرکانس‌های گوناگون را خواهند داشت. این فناوری اولین بار در سال 2012 در سینما با پخش انیمیشن Brave از شرکت پیکسار رونمایی شد. اما اکنون در خانه‌ها، در دستگاه‌های تلفن همراه پرچمدار و در برخی سینماها در دسترس است. در نهایت، هدف Dolby Atmos ارائه صدای صاف، شفاف، همه جانبه، قدرتمند و غنی از جزئیات می‌باشد.

دالبی اتموس چگونه کار می‌کند؟

دالبی اتموس دارای برخی ویژگی‌های کلیدی است که آن را از سایر فناوری‌ها متمایز می‌کند. قابل توجه‌ترین آنها، بر پایه اشیا بودن این فناوری است. اگر پرواز یک هلیکوپتر را در یک فیلم در نظر بگیریم، صدای هلیکوپتر بدونِ فناوری دالبی، فقط از جوانب (راست، چپ، جلو و عقب) پخش خواهد شد اما خب فناوری Dolby Atmos چه تاثیری بر این مسئله خواهد گذاشت؟ این فناوری، با هلیکوپتر به عنوان یک شئ گسسته رفتار می‌کند. و گیرنده دالبی اتموس می‌تواند از این اطلاعات برای جدا کردن صدای هلیکوپتر از صدای پس زمینه استفاده کند. و آن را به طور مستقل از یک بلندگو به بلندگوی دیگر منتقل کند. که نتیجه‌ی آن ایجاد صدای سه بعدی در محیط شما می‌شود. این فناوری مبتنی بر اشیا همچنین امکان پخش صدا از بالای سر و استفاده از بلندگوهای سقفی را فراهم می‌کند.

نحوه ضبط صدای دالبی اتموس

مدتی است که مفهوم جدیدی تحت‌عنوان صدای شی‌گرا (object based audio) در صنعت صدابرداری ایجاد شده است. که یکی از اصول مهم در شکل‌گیری صدای دالبی اتموس نیز می‌باشد. در ضبط صدا با استفاده از روش شی‌گرا برخلاف سیستم صدای مبتنی بر کانال که صدا از کانال‌های مشخصی ضبط می‌شود (مثلا برای ایجاد صدای 5.1، شش کانال یا خروجی برای ضبط صدا درنظر گرفته می‌شود)، صدا در فضایی سه‌بعدی ضبط می‌گردد و هنگام ضبط صدا اطلاعاتی نیز در رابطه ‌با موقعیت مکانی میکروفون و منبع صدا همراه ‌با صدا ثبت می‌شود ‌تا در هنگام پخش آن، صدایی واقعی برای شنونده ارائه شود.

پس از ضبط صدا، اشیای صوتی مختلف (audio objects) با استفاده از نرم‌افزارهای خاص، بسته به تعداد اسپیکرهایی که مهندسان صدا قصد دارند صوت را از آن‌ها پخش کنند، در کانال‌های مختلف میکس می‌شوند (می‌توان برای انجام این کار از ۱۲۸ کانال مختلف استفاده کرد). یکی از ویژگی‌های جالب و کاربردی این نرم‌افزارها امکان مشاهده‌ی هر یک از اشیای صوتی در فضایی سه‌بعدی و حتی حرکت‌دادن آن‌ها است.

استفاده از فناوری Dolby Atmos در منزل

طیف وسیعی از دستگاه‌ها در حال حاضر به طور گسترده در دسترس هستند که امکان تجربه فناوری صدای 3 بعدی را فراهم می‌کنند. یکی از لوازم ضروری برای تجربه Dolby Atmos در خانه تهیه یک گیرنده صوتی/تصویری (AV) است که از این فناوری پشتیبانی می‌کند. دریافت گیرنده‌های AV با قابلیت دالبی اتموس امروزه چندان سخت نیست و قیمت بسیار بالایی نیز ندارند. بلندگوهای فراگیر نیز جزء اصلی تنظیمات صدای 3 بعدی هستند. با این حال، بسته به دستگاه پخش کننده مدیای شما، هزینه می تواند متفاوت باشد.

تکنولوژی دالبی اتموس مبتنی بر فناوری موجود سیستم‌های 5.1، 7.1 و 9.1 است، به این معنی که بلندگوهای شما می‌توانند به عنوان بخشی از تنظیمات با یک گیرنده AV سازگار استفاده شوند. و تا 34 بلندگو را می‌توان با سیستم‌های خانگی این تکنولوژی پشتیبانی کرد.

برای استفاده حداکثری از Dolby Atmos، باید بلندگوهای سقفی را نیز در تنظیمات خانه خود لحاظ کنید. به شرطی که از محکم بودن بلندگوها روی سقف مطمئن شوید. اگر از پخش کننده Blu-ray برای تامین انرژی دستگاه خود استفاده می‌کنید، نیازی به ارتقا نیست. اکثر پخش کننده‌های Blu-ray موجود می‌توانند از خروجی Dolby Atmos پشتیبانی کنند. کنسول‌های Xbox One X|S و Xbox Series X|S مایکروسافت نیز از Dolby Atmos در بازی‌ها و ویدیوها پشتیبانی می‌کنند. برخی از تلویزیون‌های برندهای  LG، Sony، TCL و Hisense به فناوری Dolby Atmos مجهز هستند.

قابلیت دالبی اتموس در گیمینگ

Dolby Atmos اجازه می‌دهد تا صدا به طور دقیق در یک فضای سه بعدی پخش شود، به این معنی که، در هر موقعیت تجربه بهتری از صدا خواهید داشت. این تکنولوژی برای بازی‌هایی که صدا اهمیت بالایی دارد، مانند بازی‌های تیراندازی اول شخص، عالی است. دانستن اینکه صدای تیراندازی از کدام سمت می‌آید. یا اینکه بتوانید موقعیت دشمنان خود را بر اساس صدای قدم‌های آنها به درستی تخمین بزنید. می‌تواند به معنای تفاوت بین مرگ و زندگی، یا برد و باخت باشد. برای بازی‌های دیگر، دالبی اتموس به سادگی تجربه‌ای فراگیرتر را ارائه می‌دهد. شما توسط صدا احاطه می‌شوید و حس جدیدی از صوت در بازی‌های خود خواهید داشت.

Dolby Atmos در سینماها

دالبی اتموس در سینماها بسیار پیچیده‌تر از سیستم‌های صوتی خانگی است و درواقع تنها در سینما می‌توانید، این فناوری صدای 3 بعدی را تجربه و حرکت صدا را کاملا احساس کنید؛ زیرا تعداد اسپیکرهای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم صدای فراگیر در سینماها بسیار بیشتر از سیستم‌های خانگی است و تصور ذهنی حضور در فضای فیلم به اوج خود می‌رسد.

در سیستم‌ سینماها اسپیکرهای متعدد که تعداد آن‌ها در برخی از سالن‌ها به ۶۴ عدد می‌رسد. در کنار هم تمام فضای سقف و فضای بالای سالن در قسمت‌های جلو، عقب، راست و چپ آن را اشغال می‌کنند. حتی در سینماهای پیشرفته تعدادی از اسپیکرها در داخل پرده یا پشت آن تعبیه می‌شوند. که صدایی بسیار واضح و شفاف هم دارند. و باعث می‌شوند هر یک افراد در تمام نقاط سالن کوچک‌ترین جزئیات صوتی مثل صدای بال‌های یک پرنده کوچک را هم به وضوح بشنوند.

در یکی از سینماهای اودئون لندن ۴۰۰ اسپیکر در ردیف‌های متعدد در ۱۲۰ موقعیت مکانی مختلف نصب شده‌ است. تعداد زیادی از این اسپیکرها در پشت پرده قرار گرفته‌اند تا صدا را به‌خوبی در فضای سالن پخش کنند. در سینمای دالبی اِی اِم سی (Dolby Cinema AMC Theater) نیز تعدادی از اسپیکرها در داخل پرده و نمایشگر قرار گرفته‌اند. در ایران نیز سینما ساحل اصفهان نخستین و تنها سینمای مجهز به سیستم دالبی اتموس در کشور با ۱۲۸ کانال است. Dolby Atmos این امکان را برای طراحان صدای فراگیر فراهم می‌کند که محتوای خود را با مطلوب‌ترین حالت ممکن به مخاطبان عرضه کنند. از سویی دیگر در صورت استفاده از این فناوری برای پخش صدا، ترکیب‌‌‌کردن کانال‌های مختلف آن که فرایند زمان‌بری هم است دیگر ضرورتی ندارد. و اصلا نیازی به این کار نیست؛ بنابراین مدت زمان مهندسی و پردازش صدا هم به میزان محسوسی کاهش می‌یابد.

Dolby Atmos در لپ تاپ‌ها و دستگاه‌های تلفن همراه

ماهیت Dolby Atmos با لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها و سایر دستگاه‌های تلفن همراه هم از طریق هدفون و هم از طریق بلندگوهای خارجی سازگار است. لنوو بعد از اینکه هواوی MateBook X Pro را سال‌ها پیش با این فناوری معرفی کرد. شروع به تجهیز لپ تاپ‌های خود با این فناوری کرد. بخشی از بهترین لپ تاپ‌های لنوو دارای تکنولوژی Dolby Atmos هستند، از جمله Yoga 9i 14 که دارای لولای چرخان نوار صوتی است. همچنین لپ تاپ برند دل Dell XPS 13 و Surface Laptop Studio  از ماکروسافت هر دو از این فناوری پشتیبانی می‌کنند. همچنین سری جدید لپ تاپ‌های گیمینگ ایسوس نیز از این تکنولوژی پشتیبانی می‌کنند. تماشای محتوای سازگار با دالبی اتموس در این دستگاه‌ها، بدون نصب اسپیکر حرفه‌ای خارجی نیز تجربه گوش دادن را به سطح بالاتری می‌برد.

تبلت‌ها و تلفن‌های زیادی نیز با فناوری Dolby Atmos عرضه شده‌اند، که عموماً برای پرچم‌داران یا محصولات رده بالا در نظر گرفته شده است. سری سامسونگ گلکسی، وان پلاس و آیفون‎‌های مدرن از جمله دستگاه‌هایی هستند که  در این عرصه به ذهن می‌آیند. اگر توسعه دهندگان بازی گوشی‌های همراه گیمینگ صدا را براساس فناوری دالبی اتموس کدگذاری کنند، شما قادیر خواهید بود صدای همه جانبه و فراگیر را تجربه کنید.

منبع : Pocket-Lint